Trong bối cảnh giá nhà và lãi vay đồng loạt tăng cao,àcổnátsôiđộngởMỹkana morisawa một số người đã nghĩ đến việc mua những căn nhà cổ và đa phần đã cũ nát, cần sửa chữa. Ngôi nhà của Debbie Sue và Mark Przybysz ở Chattanooga (Tennessee) là ví dụ. Nó được xây cách đây 100 năm, với sàn gỗ nguyên bản, hiên bằng đá và cháy rụi một phần. Bù lại, giá sang tay chỉ 65.000 USD.
Một phần ngôi nhà bị cháy do người ở trước đó đã bật bật lửa gần bộ rèm cửa. Ngoài việc làm hỏng tầng trên, ngọn lửa còn để lại vết cháy đen ở tầng dưới. Bất chấp thiệt hại, ngôi nhà với vách gỗ tuyệt đẹp của Hà Lan khiến nhiều người lao vào mua.
Ng\u00f4i nh\u00e0 c\u1ee7a Debbie Sue v\u00e0 Mark Przybysz sau v\u00e0 tr\u01b0\u1edbc khi c\u1ea3i t\u1ea1o. \u1ea2nh: Deborah Przybysz<\/em><\/p>"'>
Gia đình Przybyszes thuộc thiểu số những người Mỹ thích sống trong các ngôi nhà được xây dựng cách đây hơn trăm năm. Họ là nhóm khách hàng bị thúc đẩy bởi niềm đam mê bảo tồn lịch sử và không ngại từ bỏ một số tiện nghi hiện đại để làm điều đó. "Bà ấy già rồi", Debbie Sue ví von về ngôi nhà của mình."Bà ấy đã chống chọi với bao năm tháng của thời tiết, những lần cơi nới và thu hẹp, rất nhiều thứ. Tôi không bận tâm bởi sự không hoàn hảo", cô nói.
Theo công ty nghiên cứu thị trường Statista, những ngôi nhà được xây cách đây hơn một thế kỷ chỉ chiếm 6% tổng số nhà ở Mỹ. Ngoài những người đam mê nhà cổ, sự quan tâm của người mua đến phân khúc này còn vì giá rẻ trong thời điểm giá của những ngôi nhà mới hơn đã tăng vọt vài năm qua. Giá nhà trung bình ở Mỹ đã tăng lên 416.100 USD vào năm 2023 từ mức 322.600 USD chỉ ba năm trước đó, theo dữ liệu của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chi nhánh St. Louis. Trong khi đó, lãi vay mua nhà lên mức hơn 7%.
Ngôi nhà ở Chattanooga không phải căn đầu tiên mà gia đình Przybysze mua ở St. Elmo, một khu phố bị lãng quên hàng thập kỷ. Vào những ngày nghỉ làm điều dưỡng, Debbie Sue luôn để mắt tới các tin rao bán. Họ mua lại căn nhà cũ giá 75.000 USD của hàng xóm cho thuê. Một ngôi nhà xuất hiện trên Craigslist với giá 18.000 USD, sau đó một căn bị tịch thu với giá 28.000 USD và một căn khác với giá 21.000 USD, đều được họ thu gom.
Những ngôi nhà này rất bừa bộn, với nấm mốc dọc tường và trần, sàn gỗ cong vênh vì ẩm ướt. Debbie Sue quyết định bỏ nghề điều dưỡng để trở thành đại lý môi giới và tổng thầu cải tạo nhà nát. Nhưng việc tu sửa không đơn giản. Sàn nhà không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Nếu thả một viên bi xuống thì nó có thể lăn sang đầu bên kia của căn phòng.
Trong một ngôi nhà khác mà gia đình Przybysze xây dựng, trứng gián ồ ạt đổ ra khi họ cố gắng dỡ bỏ một cánh cửa cũ. Thông thường, những ngôi nhà cũ còn được xây dựng bằng hóa chất độc hại như amiăng. "Có lẽ tôi đã tổn thọ vài năm do tiếp xúc với hóa chất độc hại trong các căn nhà cũ", Debbie Sue nói.
Một gia đình khác cũng nhìn thấy cơ hội kinh doanh từ nhà cũ nát. Elizabeth Finkelstein và chồng Ethan cho rằng việc sở hữu một ngôi nhà ngày nay "giống như một giấc mơ viển vông" đối với nhiều người. "Bạn có thể có một công việc tốt, mọi thứ được cần phải làm nhưng bạn vẫn không đủ tiền mua một căn nhà. Và tôi nghĩ điều đó thực sự khiến nhiều người khó chịu", Elizabeth nói.
Từng sống tại New York trước đây, gia đình Finkelstein hiểu rất rõ về khó khăn này. "Trong suốt 10 năm sống ở thành phố New York, chúng tôi chưa bao giờ có một ngôi nhà nào lớn hơn 56 m2", Ethan Finkelstein cho biết. Họ luôn phải tìm kiếm nơi ở tiếp theo và cuối cùng quyết định dời đến phía bắc.
Sau khi đã mua một căn nhà trị giá 400.000 USD, được xây dựng vào những năm 1940 tại bắc New York rồi bán đi, gia đình Finkelstein chi 71.000 USD mua một căn nhà cũ xây dựng vào những năm 1700, cần phải tu sửa, ở gần Vermont.
Gia đình Finkelstein trước một căn nhà cũ. Ảnh: Karen Jerzyk
Thời điểm đó, Elizabeth đang điều hành một nền tảng bất động sản trực tuyến và có kiến thức cơ bản về bảo tồn nhà. Cô nhận ra rằng những ngôi nhà nát được liệt kê trên các công ty môi giới trực tuyến trong danh mục này thường được chụp ảnh kém. "Tôi biết rằng môi giới Oklahoma đang kiếm được khoản hoa hồng chỉ 20 USD cho ngôi nhà trị giá 10.000 USD nên không đủ tiền chi cho chụp ảnh chuyên nghiệp", cô nói.
Cô nghĩ ra ý tưởng tạo một tài khoản Instagram để đăng danh sách những ngôi nhà cổ, cũ đã được sửa sang lại. Gia đình Finkelstein lập tài khoản Instagram Cheap Old Houses vào 2016 và ban đầu chỉ xem là một "bãi rác" để đăng các danh sách nhà rẻ và cũ. Tuy nhiên, nó đã thu hút một nhóm người dùng quan tâm đến ý tưởng mua nhà nát.
Ban đầu, họ giới thiệu những ngôi nhà có tuổi đời ít nhất 100 năm và giá dưới 100.000 USD nhưng giá đã tăng đều đặn ngưỡng này theo thời gian do lạm phát. Đến nay, họ thường xuyên đăng bài và gửi bản tin cho nhiều đối tượng thích hợp hơn, chẳng hạn những người quan tâm đến trang trại cũ giá rẻ hoặc những ngôi nhà cổ giá rẻ ở nước ngoài.
Những ngôi nhà xuất hiện gần đây được họ chào bán bao gồm một ngôi nhà gạch từ 4 đến 5 phòng ngủ giá 39.000 USD ở Oxford Junction, một thị trấn có khoảng 400 dân ở Iowa. Những ngôi nhà nổi bật thường là sự kết hợp giữa đồ sộ và cũ kỹ, với các chi tiết lịch sử hấp dẫn như cửa sổ kính màu hoặc đồ gỗ nguyên bản. Chúng thường ở những thị trấn hẻo lánh cách xa bờ biển và trung tâm đô thị. Đến nay, tài sản Instagram Cheap Old Houses đã có khoảng 2,5 triệu người theo dõi.
Do nhu cầu cao, thậm chí thị trường nhà cổ nát rẻ tiền cũng trở nên cạnh tranh. Trong những năm gần đây, gia đình Finkelstein phải đăng các thông tin bán nhà càng nhanh càng tốt trước khi chúng bị bán. "Chúng xuất hiện trên thị trường và biến mất chỉ trong khoảng năm phút", Elizabeth cho biết.
Phân khúc này cũng ngày càng không còn rẻ. Ở khu phố St. Elmo mà gia đình Przybysze ở, nhà cũ đã không còn rẻ từ lâu. Chúng giờ được bán nhanh chóng, với một số căn có giá hơn nửa triệu USD, tầm giá chưa từng có trước đại dịch. Việc mua và khôi phục những ngôi nhà cũ nát dần trở nên đắt đỏ hơn trong những năm gần đây, do chi phí nguyên liệu ngày càng tăng và khan hiếm lao động lành nghề.
Trong khi nhiều người mua chọn tự sửa nhà để tiết kiệm tiền, thì khách muốn thuê đơn vị trùng tu cũng không dễ. Scott T. Hanson, nhà sử học kiến trúc và tư vấn bảo tồn, cho biết việc thuê nhà thầu để tu sửa các di sản lịch sử thường không dễ.
"Hầu hết trường kiến trúc không dạy bảo tồn và phần lớn các kiến trúc sư không hiểu biết về các phương pháp và vật liệu xây dựng truyền thống. Một người không biết gì với dụng cụ điện có thể nhanh chóng gây ra nhiều thiệt hại cho một ngôi nhà cổ", Scott cho biết trong cuốn "Restoring Your Historic House".
Anh Kỳ(theo Washington Post, Market Watch)